Otoemisja akustyczna to podstawowe, nieinwazyjne narzędzie wczesnej diagnostyki słuchu u noworodków. Pozwala szybko i obiektywnie ocenić funkcjonowanie komórek słuchowych wewnątrz ślimaka, umożliwiając natychmiastową identyfikację potencjalnych zaburzeń. Od 2002 roku badanie to jest standardem stosowanym w Polsce, wykonywanym u każdego noworodka już w drugiej dobie życia [1]. Poniżej wyjaśniamy, jakie jest jego znaczenie i jak interpretować uzyskane wyniki.
Czym jest otoemisja akustyczna?
Otoemisja akustyczna (OAE) to metoda polegająca na rejestrowaniu słabych fal dźwiękowych emitowanych przez prawidłowo funkcjonujące komórki słuchowe zewnętrzne ślimaka w uchu wewnętrznym [1][2][3]. Przebieg badania polega na wprowadzeniu do przewodu słuchowego noworodka sondy, która emituje impulsy akustyczne (trzask lub tony) i rejestruje odpowiedź generowaną przez ślimak [1][3]. Dzięki temu możliwa jest obiektywna ocena działania kluczowych struktur słuchowych bez konieczności aktywnego udziału dziecka lub jego współpracy [2][3].
Otoemisja akustyczna występuje u osób dobrze słyszących, w tym u niemowląt. Brak rejestracji sygnału lub nieprawidłowości w sygnale wskazują na zaburzenia funkcjonowania komórek słuchowych bądź ubytek słuchu [1][4].
Typy badań otoemisji akustycznej
Dostępne są dwa kluczowe rodzaje badań: TEOAE (Transiently Evoked Otoacoustic Emission) oraz DPOAE (Distortion Product Otoacoustic Emission) [2][4]. TEOAE polega na wykorzystaniu impulsów trzaskowych w paśmie od 750 Hz do 4 kHz, przez co jest czułe na ubytki słuchu czuciowo-nerwowego powyżej 30 dB HL. Brak rejestrowanej otoemisji po takim bodźcu wskazuje na istotne uszkodzenie komórek zewnętrznych ślimaka [4].
DPOAE polega na generowaniu produktów zniekształceń nieliniowych i dostarcza szczegółowych informacji o integralności komórek słuchowych, pozwalając wykrywać nawet bardzo subtelne uszkodzenia tych struktur [4].
Znaczenie badań otoemisji u noworodków
Badanie otoemisji akustycznej jest podstawowym narzędziem przesiewowej diagnostyki słuchu u noworodków i niemowląt w Polsce [1][2]. Pozwala na bardzo wczesne wykrycie niedosłuchu, co stanowi kluczowe znaczenie dla możliwości wdrożenia odpowiedniej terapii i wsparcia rozwoju mowy oraz języka dziecka [2][3].
Wskazaniami do wykonania badania mogą być również monitorowanie skutków leków ototoksycznych oraz diagnostyka szumów usznych, nie tylko u dzieci, ale też w populacji dorosłych [1][3].
W Polsce badanie to obejmuje wszystkie noworodki od 2002 roku i realizowane jest rutynowo zazwyczaj w drugiej dobie życia [1]. Tak szerokie wdrożenie umożliwia wykrycie zaburzeń słuchu przed pojawieniem się pierwszych objawów klinicznych, a zatem znacząco zwiększa szansę na prawidłowy rozwój psychospołeczny dzieci [2].
Interpretacja wyników i dalsze postępowanie
Ostateczna interpretacja badania opiera się na analizie obecności potencjałów otoemisji na wykresie [4]. Obecność typowych odpowiedzi oznacza prawidłowe funkcjonowanie komórek słuchowych, brak lub osłabienie sygnału wskazuje na możliwość niedosłuchu lub uszkodzenia ucha wewnętrznego [3][4].
W przypadku braku rejestrowanej otoemisji, zwłaszcza na określonych częstotliwościach (750 Hz – 4 kHz dla TEOAE), niezbędne jest pogłębienie diagnostyki i przeprowadzenie dodatkowych badań audiologicznych. Pozwala to w krótkim czasie ustalić dalszy plan leczenia lub rehabilitacji [4].
Zalety i ograniczenia badania otoemisji akustycznej
Największą zaletą diagnostyki otoemisji jest jej nieinwazyjność, obiektywność oraz brak konieczności współpracy ze strony noworodka [2][3]. Badanie trwa krótko, nie obciąża pacjenta i znacząco podnosi efektywność wczesnej diagnostyki niedosłuchu [2].
Wadą pozostaje fakt, że badanie ocenia wyłącznie funkcjonowanie komórek zewnętrznych ślimaka i nie wykrywa problemów lokalizujących się poza ślimakiem, takich jak zaburzenia przewodnictwa lub zmiany centralne. W przypadku pozytywnego wyniku przesiewowego nie wyklucza to konieczności dalszej obserwacji audiologicznej w przebiegu rozwoju dziecka [4].
Podsumowanie
Wczesne wykrycie zaburzeń słuchu metodą otoemisji akustycznej ma kluczowy wpływ na prawidłowy rozwój noworodka. Badanie to, dzięki nieinwazyjności oraz wysokiej czułości, stanowi niezastąpiony element przesiewu słuchowego już w pierwszych dobach życia. Precyzyjna interpretacja wyników umożliwia szybką identyfikację wymagających leczenia przypadków oraz monitorowanie terapii i skutków ubocznych leczenia ototoksycznego [1][2][3][4].
Źródła:
- https://fonetika.pl/badania-sluchu/otoemisja-akustyczna-2/
- https://wiecejslyszec.pl/otoemisje-akustyczne-dpoae-teoae/
- https://fonmed.pl/otoemisja-akustyczna-dla-dzieci/
- https://www.amilaut.pl/otoemisja-akustyczna-co-to-wykres-wyniki-i-interpretacja-wynikow/
CentrumLaryngologiczne.pl to czołowy polski portal medyczny poświęcony zdrowiu górnych dróg oddechowych. Specjalizujemy się w przekazywaniu rzetelnej wiedzy laryngologicznej w przystępnej formie, łącząc najnowsze osiągnięcia nauki z praktycznymi potrzebami pacjentów.