Otoemisja akustyczna czym jest i dlaczego jest wykonywana?

Otoemisja akustyczna (OAE) to nieinwazyjne, szybkie i obiektywne badanie słuchu pozwalające na ocenę funkcjonowania komórek słuchowych w ślimaku już u najmłodszych pacjentów oraz dorosłych, dając możliwość wczesnego wykrycia uszkodzeń słuchu nawet wtedy, gdy nie dają one jeszcze objawów klinicznych [1][3][4].

Otoemisja akustyczna – istota badania

Badanie otoemisji akustycznej polega na rejestrowaniu bardzo cichych sygnałów dźwiękowych, które generowane są przez zewnętrzne komórki słuchowe narządu Cortiego w ślimaku, będącego częścią ucha wewnętrznego. Te sygnały pojawiają się jako wynik ruchów komórek słuchowych i są wykrywane przez specjalny mikrofon umieszczany w zewnętrznym przewodzie słuchowym [1][4].

Zjawisko otoemisji odkrył David Kemp w 1978 roku. Badanie to wyróżnia spontaniczną otoemisję (SOAE), pojawiającą się bez udziału bodźca zewnętrznego (obecną u około 50% zdrowo słyszących osób), oraz otoemisję wywołaną (EOAE), która występuje po podaniu bodźca akustycznego i rejestrowana jest prawie u wszystkich osób z prawidłowym słuchem [1][2].

Dlaczego wykonuje się badanie OAE?

Badanie OAE wykonuje się w celu wczesnego wykrywania uszkodzeń słuchu, monitorowania stanu ślimaka oraz oceny funkcjonowania komórek słuchowych, zanim pojawią się wyraźne objawy zaburzeń słuchu [3][4].

Ma ono kluczowe znaczenie w przesiewowych testach wykonywanych rutynowo u noworodków, co umożliwia wykrycie nieprawidłowości słuchu w pierwszych dobach życia. Wczesna diagnoza pozwala na szybkie wdrożenie leczenia lub rehabilitacji jeszcze przed rozwojem mowy [3].

OAE stosuje się również u osób narażonych na hałas, pacjentów z chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak cukrzyca, czy osób podejrzewanych o różnego rodzaju uszkodzenia ucha wewnętrznego [1].

Mechanizm powstawania otoemisji akustycznej

Mechanizm generowania otoemisji akustycznej polega na aktywności zewnętrznych komórek słuchowych ślimaka, które kurczą się i rozkurczają w reakcji na bodziec akustyczny. Ruchy te przekładają się na drgania mechaniczne błony podstawnej i błony pokrywowej ślimaka, co wywołuje powrót energii akustycznej do przewodu słuchowego i jej rejestrację przez mikrofon [1][4].

Proces ten leży u podstaw prawidłowej funkcji wzmacniania dźwięków w uchu wewnętrznym oraz umożliwia bardzo dokładną i obiektywną ocenę stanu ślimaka. Brak obecności otoemisji akustycznej może stanowić pierwszy sygnał niedosłuchu jeszcze przed pojawieniem się problemów z rozumieniem mowy lub innymi objawami klinicznymi [4].

Rodzaje otoemisji akustycznej i ich znaczenie diagnostyczne

Wyróżnia się dwa główne rodzaje otoemisji akustycznej: spontaniczną (SOAE) i wywołaną (EOAE). Spontaniczna emisja rejestrowana jest jedynie u około połowy osób ze zdrowym słuchem, podczas gdy otoemisja wywołana (np. TEOAE – transient-evoked, DPOAE – distortion product otoemissions) pojawia się w odpowiedzi na krótkie tony lub kombinacje dźwięków, i jest obecna niemal u wszystkich zdrowych osób, co sprawia, że ma większą wartość w diagnostyce przesiewowej [2][4].

Badanie OAE jest szybkie i nie wymaga współpracy ze strony pacjenta, dlatego powszechnie wykorzystuje się je przy diagnostyce noworodków, niemowląt oraz osób, które mają trudności w komunikacji. Jest również przydatne podczas monitorowania przebiegu leczenia lub kontroli osób pracujących w hałasie [1][2].

Wykonanie i interpretacja badania OAE

Aby przeprowadzić badanie otoemisji akustycznej, specjalny zestaw pomiarowy umieszcza się w kanale słuchowym zewnętrznym. Zestaw ten emituje krótkie dźwięki oraz zbiera odpowiedzi mikrofonem, które są następnie analizowane pod kątem obecności lub braku otoemisji [3][4].

Wynik dodatni z obecnością otoemisji oznacza prawidłową pracę komórek zewnętrznych ślimaka. Brak otoemisji może sugerować obecność niedosłuchu, wrodzonego uszkodzenia ucha wewnętrznego, skutków ekspozycji na hałas lub zaburzeń ciśnienia w uchu środkowym, takich jak wysięk czy zapalenie ucha [1][3][4].

Trzeba podkreślić, że prawidłowe działanie ucha środkowego jest warunkiem otrzymania wiarygodnego wyniku, gdyż zaburzenia w jego obrębie mogą prowadzić do uzyskania wyników fałszywie negatywnych [3].

Znaczenie otoemisji akustycznej w praktyce klinicznej

Otoemisja akustyczna to jedno z podstawowych narzędzi wczesnej diagnostyki audiologicznej, umożliwiające szybkie i skuteczne wykrywanie niedosłuchów różnego pochodzenia. Metoda ta znajduje szerokie zastosowanie w rutynowych badaniach przesiewowych noworodków, monitorowaniu pacjentów z grup ryzyka uszkodzenia słuchu oraz w rozpoznawaniu i różnicowaniu różnych typów niedosłuchu [1][3].

Wartość diagnostyczna OAE polega na jej wysokiej czułości, obiektywności oraz nieinwazyjności, co czyni ją preferowanym badaniem pierwszego wyboru w populacjach pediatrycznych i trudnodostępnych diagnostycznie [4].

Podsumowanie – otoemisja akustyczna jako podstawa współczesnej audiologii

Otoemisja akustyczna jest istotnym narzędziem w pracy specjalistów zajmujących się diagnostyką i profilaktyką zaburzeń słuchu. Pozwala na wczesne wykrycie zmian, które mają kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju i leczenia pacjenta. Połączenie szybkości, obiektywności i dokładności sprawia, że badanie to stanowi fundament współczesnych programów przesiewowych i monitoringu pacjentów z grup ryzyka [1][3][4].

Źródła:

1. https://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,101580,25923425,otoemisja-akustyczna-wskazania-przebieg-wyniki.html
2. https://twojezdrowie.rmf24.pl/cialo/zmysly/news-badania-sluchu-co-warto-wiedziec,nId,2952982
3. https://fonetika.pl/badania-sluchu/otoemisja-akustyczna-2/
4. https://wiecejslyszec.pl/otoemisje-akustyczne-dpoae-teoae/