Jak rozpoznać objawy refluksu żołądkowego?

Refluks żołądkowo-przełykowy to powszechne schorzenie, które dotyczy nawet 20% dorosłych w krajach rozwiniętych. Szybkie rozpoznanie objawów refluksu żołądkowego pozwala uniknąć powikłań i poprawić jakość życia. Najważniejsze symptomy, na które należy zwracać uwagę, to zgaga, odbijania, cofanie się treści żołądkowej, a także mniej oczywiste dolegliwości, jak chrypka czy przewlekły kaszel[1][3][5].

Definicja i mechanizm powstawania refluksu żołądkowego

Refluks żołądkowo-przełykowy polega na cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, co może prowadzić do podrażnienia błony śluzowej i rozwoju stanu zapalnego[1][6]. Bezpośrednią przyczyną jest osłabienie dolnego zwieracza przełyku, zaburzenia motoryki oraz wzrost ciśnienia w jamie brzusznej po obfitych posiłkach[3][6]. Typowe dla tej choroby są zaburzenia motoryki, niewydolność dolnego zwieracza, nadkwasota żołądka oraz nawracająca zgaga[3][6].

Typowe objawy refluksu żołądkowego

Najbardziej charakterystycznym objawem jest zgaga, czyli uczucie pieczenia zlokalizowane za mostkiem. Często występują także puste lub kwaśne odbijania, uczucie cofania się treści żołądkowej, ból w klatce piersiowej, nudności, wymioty czy przewlekły kaszel[1][2][4]. U części chorych pojawia się także chrypka, suchość w gardle czy nieprzyjemny zapach z ust[1][2][4].

Warto zaznaczyć, że refluks może przebiegać nawet bez najczęściej kojarzonej zgagi – taki tzw. refluks niemy stanowi nawet do 40% przypadków, utrudniając szybką diagnozę[3][5].

Nietypowe i powikłane objawy refluksu

Oprócz objawów typowych, u wielu pacjentów rozwijają się nietypowe symptomy, takie jak przewlekły kaszel, chrypka, zapalenie krtani czy zatok, a nawet nawracające zapalenia płuc lub ubytki szkliwa zębów[2][4][5]. Szczególną postacią jest refluks krtaniowo-gardłowy (LPR), który objawia się m.in. drapaniem w gardle, chrypką, przewlekłym kaszlem oraz dolegliwościami w obrębie zatok i ucha środkowego[2][4].

Długotrwały kontakt kwasu z błoną śluzową przełyku prowadzi do powstawania nadżerek, zwężeń czy przełyku Barretta[6].

Objawy alarmowe wymagające pilnej diagnostyki

Do objawów alarmowych zaliczamy trudności w połykaniu, ból przy przełykaniu, znaczną utratę masy ciała oraz krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego[1][4][8]. Pojawienie się powyższych symptomów wymaga niezwłocznego zgłoszenia się do lekarza i przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki.

Czynniki wpływające na nasilenie objawów

Nasilenie objawów refluksu zależy od wielu czynników. Należą do nich: nieprawidłowa dieta (obfite i tłuste posiłki, jedzenie tuż przed snem), otyłość, palenie tytoniu, stres, brak aktywności fizycznej, ciąża oraz stosowanie określonych leków[3][5]. Indywidualna wrażliwość błony śluzowej przełyku i szczególne cechy anatomiczne również determinują przebieg schorzenia[3][5].

Postęp w diagnostyce i znaczenie świadomości objawów

Rozwój nowych metod diagnostycznych, takich jak pH-metria czy impedancja, pozwala na szybsze wykrycie nawet atypowych postaci choroby[3][5]. Edukacja na temat objawów refluksu żołądkowego i świadomość istnienia refluksu niemego są kluczowe dla wczesnej diagnozy i skutecznego leczenia.

Podsumowanie – jak rozpoznać objawy refluksu żołądkowego?

Najważniejsze cechy refluksu żołądkowo-przełykowego to pojawianie się zgagi, odbijań, uczucia pieczenia za mostkiem oraz mniej oczywiste symptomy, jak chrypka czy przewlekły kaszel[1][3][5]. Pojawienie się objawów alarmowych zawsze wymaga pilnej konsultacji lekarskiej[1][4][8]. Znajomość szeregu typowych i nietypowych objawów pozwala na szybką reakcję, wdrożenie właściwej profilaktyki oraz uniknięcie poważnych powikłań tej choroby.

Źródła:

• [1] https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50731,choroba-refluksowa-przelyku-refluks-przyczyny-objawy-i-leczenie
• [2] https://betamed.pl/poradniki/refluks/
• [3] https://posilkiwchorobie.pl/rekonwalescencja/po-ciezkiej-chorobie/choroba-refluksowa-przelyku-na-czym-polega-i-jak-sie-objawia/
• [4] https://dpmed.pl/blog/refluks-zoladka-przyczyny-objawy-i-leczenie/
• [5] https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/choroba-refluksowa-przyczyny-objawy-i-leczenie/
• [6] https://www.aptekarosa.pl/blog/article/1089-czy-da-sie-wyleczyc-refluks-zoladkowo-przelykowy-objawy-i-skuteczne-sposoby-leczenia.html
• [8] https://www.cefarm24.pl/czytelnia/uklad-pokarmowy/refluks-objawy-przyczyny-i-leczenie/