Co warto wiedzieć o wirusowym zapaleniu zatok?

Wirusowe zapalenie zatok przynosowych to jedna z najczęstszych przyczyn niedrożności nosa i bólu twarzy. Najważniejsze informacje obejmują charakterystyczne objawy, mechanizm powstawania dolegliwości oraz rozróżnienie zapalenia wirusowego i bakteryjnego. Schorzenie zazwyczaj przebiega łagodnie i mija samoistnie, a leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów^[1][3][5].

Najczęstsze objawy wirusowego zapalenia zatok

Objawy wirusowego zapalenia zatok obejmują uczucie ucisku lub rozpierania w okolicy twarzy, niedrożność nosa, wyciek wodnistej lub gęstej wydzieliny, ból głowy nasilający się przy pochylaniu, oraz kaszel powiązany z spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Typowa jest również utrata węchu lub jego osłabienie^[1][2][3].

Rzadko występuje wirusowe zapalenie zatok bez współistniejącego kataru^[1]. Zmiana konsystencji i koloru wydzieliny – na gęstszą i o zabarwieniu – nie musi oznaczać infekcji bakteryjnej, może występować także w przebiegu infekcji wirusowej^[1][3][5].

Przyczyny i mechanizm powstawania dolegliwości

U podstaw objawów wirusowego zapalenia zatok leży zapalenie i obrzęk błony śluzowej, co prowadzi do niedrożności ujść zatok. Utrudniony odpływ wydzieliny powoduje jej zaleganie. Skutkuje to wzrostem ciśnienia w obrębie zatok i nasileniem bólu przy pochylaniu głowy^[1][2][5].

Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła podrażnia gardło i wywołuje kaszel^[1][2][3]. Utrata węchu pojawia się, gdy obrzęk błony śluzowej ogranicza kontakt powietrza z receptorami węchowymi^[2][5].

Rozpoznanie i różnicowanie wirusowego zapalenia zatok

Przy ocenie objawów istotne jest zróżnicowanie wirusowej i bakteryjnej etiologii. W przypadku infekcji wirusowej z natury łagodnej objawy utrzymują się ok. 7–10 dni i stopniowo ustępują^[3]. Jeśli objawy się nasilają, utrzymują powyżej 10 dni lub pojawia się gorączka powyżej 38°C, nasila się ból i pojawia się ropny wyciek z nosa, może to świadczyć o nadkażeniu bakteryjnym, które wymaga antybiotykoterapii^[5].

Diagnostyka różnicowa obejmuje ocenę rodzaju wydzieliny, czasu trwania objawów oraz obecności innych wskazujących na bakteryjne powikłania symptomów. W większości przypadków ostrego zapalenia zatok (do 90–98%) nie jest konieczne leczenie antybiotykami^[5].

Rodzaje objawów w zależności od typu zatok

Lokalizacja bólu i towarzyszących objawów zależy od tego, która zatoka jest objęta procesem zapalnym. Zatoki szczękowe mogą powodować ból zębów i uczucie nieprzyjemnego zapachu, czołowe wywołują ból w części podoczodołowej, klinowe mogą być odpowiedzialne za ból potylicy, a sitowe – za ból wokół oczodołu oraz skroni^[1].

Leczenie objawowe wirusowego zapalenia zatok

Leczenie wirusowego zapalenia zatok polega na łagodzeniu objawów, takich jak udrażnianie nosa, ograniczanie obrzęku błony śluzowej i wspomaganiu odpływu wydzieliny. Wskazane jest stosowanie środków obkurczających śluzówkę, płukanie nosa roztworem soli oraz kontrolowanie bólu. Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe stosowane są objawowo. Antybiotykoterapia zalecana jest wyłącznie przy potwierdzonym lub podejrzewanym nadkażeniu bakteryjnym^[3][5].

Właściwe rozpoznanie objawów oraz różnicowanie przyczyny bólu zatok mają kluczowe znaczenie dla wyboru terapii i uniknięcia niepotrzebnych antybiotyków^[1][3][5].

Podsumowanie

Wirusowe zapalenie zatok przynosowych to częsta i najczęściej łagodna dolegliwość, której objawy obejmują niedrożność nosa, ucisk twarzy, ból głowy nasilający się przy pochylaniu oraz kaszel związany z wydzieliną. Choroba w przeważającej liczbie przypadków ustępuje samoistnie, a kluczowe znaczenie ma diagnoza różnicowa oraz leczenie objawowe. Wskazania do antybiotykoterapii są ograniczone i dotyczą głównie powikłań bakteryjnych^[1][2][3][5].

Źródła:

• [1] https://www.doz.pl/czytelnia/a16311-Zapalenie_zatok__objawy_diagnostyka_leczenie
• [2] https://xray.pl/zapalenie-zatok-przynosowych/
• [3] https://dimedic.eu/pl/wiedza/wirusowe-zapalenie-zatok-objawy-i-leczenie-ile-trwa
• [5] https://otolaryngolodzy24.pl/zapalenie-zatok-przynosowych/