Czy węch i smak wraca po przeziębieniu? Już na początku warto zaznaczyć, że utrata węchu i smaku po przeziębieniu to częsta, zwykle przemijająca dolegliwość, która w większości przypadków ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni do kilku tygodni po zakończeniu infekcji[2][4]. Poniższy artykuł przedstawia przyczyny, mechanizmy, sposoby leczenia oraz aktualne trendy związane z powrotem tych zmysłów po infekcji wirusowej.
Dlaczego tracimy węch i smak podczas przeziębienia?
Zaburzenia węchu i smaku po przeziębieniu wynikają głównie z obrzęku błony śluzowej nosa i nadmiernej produkcji wydzieliny, które utrudniają dostęp cząsteczek zapachowych do receptorów węchowych. Proces ten prowadzi najpierw do osłabienia, a następnie do czasowej utraty węchu, co ma istotny wpływ na percepcję smaku – większość tego, co potocznie nazywamy smakiem, to tak naprawdę odbiór aromatów przez węch[4][6].
Wirusy odpowiedzialne za przeziębienie mogą także bezpośrednio uszkadzać nabłonek węchowy lub nerwy przewodzące bodźce zapachowe, prowadząc do częściowego lub całkowitego upośledzenia obu zmysłów[5]. Odpowiednie warunki błony śluzowej nosa – jej drożność i wilgotność – są kluczowymi czynnikami gwarantującymi prawidłowe działanie systemu węchowego i smakowego[4][5][8].
Czy węch i smak wracają po przeziębieniu? Jeśli tak, to kiedy?
Zmysły węchu i smaku najczęściej powracają samoistnie po ustąpieniu objawów przeziębienia. Statystyki pokazują, że u zdecydowanej większości pacjentów proces ten trwa od kilku dni do kilku tygodni, w bardzo rzadkich przypadkach przeciągając się do dłuższego okresu[2][4].
Czas regeneracji zależy od stanu błony śluzowej nosa, sprawności receptorów węchowych i smakowych oraz ogólnego przebiegu infekcji. Warto zaznaczyć, że nie występują w Polsce powszechnie dostępne pomiary stopnia upośledzenia tych zmysłów, co utrudnia indywidualną ocenę nasilenia objawów[1].
Proces powrotu węchu i smaku – co się dzieje w organizmie?
Podczas infekcji wirusowej błona śluzowa nosa ulega zapaleniu i obrzękowi, co skutkuje fizyczną barierą dla cząsteczek zapachowych[4][6]. Utrudniony kontakt cząsteczek zapachowych z receptorami zmniejsza intensywność doznań węchowych, a tym samym wpływa na odczucie smaku – stąd popularne wrażenie, że „jedzenie traci smak” podczas przeziębienia[1][4].
Po ustąpieniu stanu zapalnego, wraz z redukcją obrzęku śluzówki, dostęp cząsteczek zapachowych do receptorów stopniowo się poprawia. Jednocześnie zachodzi proces regeneracji neuronów węchowych, który może być przyspieszany poprzez powtarzalny kontakt z bodźcami zapachowymi[1][4].
Jak można przyspieszyć odzyskanie węchu i smaku?
Leczenie zaburzeń tych zmysłów zależy od przyczyny. W przypadku typowego przeziębienia i obrzęku błony śluzowej nosa stosuje się środki miejscowo obkurczające śluzówkę, nawilżające preparaty oraz gdy objawy się przeciągają – terapię sterydową na zlecenie lekarza[3][7].
Coraz silniej wskazuje się na trening węchowy jako skuteczną metodę rehabilitacji po przebytych infekcjach. Polega on na systematycznym, codziennym wąchaniu wybranych olejków eterycznych przez minimum 12 tygodni. Trening ten stymuluje pamięć zapachową i może przyspieszyć regenerację uszkodzonych neuronów węchowych[1].
W rehabilitacji smaku pomocne okazuje się stosowanie wzmacniaczy smaku i dbanie o większą różnorodność tekstur pokarmów, zwłaszcza gdy uszkodzeniu uległy receptory smakowe[2].
Kiedy zmysły nie wracają – co dalej?
Zdarzają się przypadki przewlekłych lub atypowych zaburzeń węchu i smaku utrzymujących się dłużej niż kilka tygodni. Wtedy konieczna jest specjalistyczna diagnostyka laryngologiczna i neurologiczna, aby wykluczyć inne potencjalne przyczyny, jak np. przewlekłe stany zapalne, polipy, alergie lub choroby neurologiczne[5].
W Polsce brakuje obecnie wyspecjalizowanych klinik zajmujących się precyzyjną diagnostyką i leczeniem zaburzeń tych zmysłów, co podkreślają zarówno eksperci, jak i pacjenci poszukujący pomocy[1].
Podsumowanie: czy węch i smak wracają po przeziębieniu?
Węch i smak wracają po przeziębieniu w zdecydowanej większości przypadków, zwykle w ciągu kilku dni do kilku tygodni po ustąpieniu infekcji. Jest to konsekwencją ustępującego obrzęku błony śluzowej nosa i regeneracji neuronów odpowiedzialnych za odbiór bodźców. Wspomagająco warto rozważyć trening węchowy, a przy przedłużających się objawach – konsultację laryngologiczną[1][2][4][5].
Źródła:
- https://www.termedia.pl/koronawirus/Dr-Grabowski-Uposledzenie-wechu-nalezy-diagnozowac-i-leczyc,48975.html
- https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/utrata-brak-wechu-i-smaku-przyczyny-jak-dlugo-trwa-leczenie/
- https://www.znanylekarz.pl/pytania-odpowiedzi/brak-wechu-i-smaku-po-przeziebieniu
- https://helpmedi.com.pl/rodzina/czy-przy-katarze-mozna-stracic-wech/
- https://tomaszgrzegorzek.pl/nowosci/zaburzenia-wechu-i-smaku-przyczyny-i-leczenie/
- https://katarek.pl/czy-przy-katarze-mozna-stracic-wech/
- https://www.mp.pl/pacjent/grypa/lista/85970,brak-wechu-i-smaku-po-infekcji-grypowej
- https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/115385,co-zrobic-aby-przywrocic-wech-i-smak
CentrumLaryngologiczne.pl to czołowy polski portal medyczny poświęcony zdrowiu górnych dróg oddechowych. Specjalizujemy się w przekazywaniu rzetelnej wiedzy laryngologicznej w przystępnej formie, łącząc najnowsze osiągnięcia nauki z praktycznymi potrzebami pacjentów.