Zanik głosu to problem, który może pojawić się nagle i wzbudza niepokój zarówno ze względu na ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu, jak i ryzyko poważniejszych schorzeń. Utrata możliwości mówienia jest określana terminem afonia i wymaga odpowiedniego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego [1][2]. W poniższym artykule znajdziesz konkretne zalecenia dotyczące postępowania w przypadku zaniku głosu, a także najważniejsze informacje o przyczynach, diagnostyce oraz metodach leczenia.
Co to jest zanik głosu? Definicja i objawy
Zanik głosu oznacza brak możliwości wydobywania dźwięków na skutek zaburzeń w funkcjonowaniu strun głosowych [1][2]. Afonia wiąże się często z chrypką, bólem gardła, suchym kaszlem lub nawet dusznością [1][4]. Warto zwrócić uwagę na dodatkowe objawy towarzyszące, które mogą sugerować podłoże infekcyjne, alergiczne lub fizyczne przeciążenie narządu głosu [4][6].
Najczęstsze przyczyny zaniku głosu
Do najczęstszych przyczyn utraty głosu zalicza się infekcje wirusowe – szczególnie sezonowe zapalenia krtani, ale również alergię czy refluks żołądkowo-przełykowy [4][6]. Nierzadko powodem są również przeciążenia narządu głosu wynikające z nadmiernego wysiłku wokalnego [4][6]. Zarówno dzieci, jak i dorośli narażeni są na zaburzenia głosu po długotrwałej ekspozycji na czynniki drażniące oraz przewlekłe infekcje dróg oddechowych [6][4].
Ważne jest również rozróżnienie rodzaju zaburzenia – poza afonią, występuje także dysfonia, która oznacza obniżenie jakości głosu, a nie całkowity brak dźwięku. Dysfonie mogą mieć charakter hipofunkcyjny, hiperfunkcyjny lub psychogenny [2][3].
Jakie działania podjąć przy zaniku głosu?
Pierwszym krokiem w przypadku zaniku głosu powinno być ograniczenie mówienia oraz unikanie szeptania, które może dodatkowo obciążać struny głosowe [1][9]. Zaleca się picie dużych ilości letniej wody, korzystanie z nawilżania powietrza oraz stosowanie domowych inhalacji (np. z soli fizjologicznej) w celu nawilżenia śluzówki [1][9]. Kluczowe jest także powstrzymanie się od stosowania używek, takich jak alkohol czy papierosy, które mają drażniący wpływ na błony śluzowe [6][9].
Jeśli utrata głosu utrzymuje się ponad 7 dni, pojawią się inne niepokojące objawy (krwioplucie, duszność, ból przy przełykaniu) lub chory należy do grupy ryzyka (uczestnicy zawodów głosowych, palacze, dzieci), konieczna jest konsultacja laryngologiczna [6][7]. Diagnostyka obejmuje weryfikację stanu krtani, ocenę funkcji głosowych oraz w razie potrzeby wykonanie badań dodatkowych [3][7].
Główne mechanizmy zaniku głosu
Zanik głosu pojawia się, gdy dochodzi do podrażnienia lub uszkodzenia struktur odpowiedzialnych za emisję dźwięku. Kluczowe znaczenie mają struny głosowe oraz krtań, których prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne do produkcji głosu [6][7]. Przewlekły stan zapalny, infekcje, urazy lub długotrwała ekspozycja na drażniące czynniki środowiskowe mogą prowadzić do zaburzeń głosu o różnym nasileniu [7][8].
W przypadku schorzenia o charakterze funkcjonalnym często obserwuje się chwilową poprawę po odpoczynku głosowym, podczas gdy procesy organiczne mogą wymagać dłuższego leczenia lub specjalistycznej interwencji [2][3].
Domowe sposoby i znaczenie profesjonalnej diagnostyki
W większości przypadków zanik głosu ma charakter przejściowy i poddaje się leczeniu przy użyciu domowych sposobów – spożywanie płynów, ograniczenie rozmów, stosowanie nawilżaczy powietrza oraz ziołowych preparatów łagodzących [1][9]. Niezwykle istotne jest jednak indywidualne podejście do problemu i szybka konsultacja lekarska w przypadku braku poprawy [6][3].
Elementem decydującym o prawidłowej terapii jest szczegółowa diagnostyka zaburzeń głosu, która obejmuje zarówno ocenę stanu krtani i strun głosowych, jak i testy funkcjonalne mające na celu wyjaśnienie podłoża schorzenia [3][7][10].
Podsumowanie – co robić gdy zaniknie głos?
W przypadku zaniku głosu należy natychmiast ograniczyć wysiłek głosowy, zadbać o prawidłowe nawodnienie i higienę powietrza oraz obserwować towarzyszące objawy [1][9]. W większości przypadków krótkotrwała afonia jest odwracalna, ale przewlekłe zaburzenia głosu wymagają interwencji laryngologicznej [6][7]. Ignorowanie objawów może prowadzić do pogłębienia problemu lub powstania zmian utrwalonych na strunach głosowych [3][6].
Źródła:
- [1] https://www.medme.pl/choroby/utrata-glosu-bezglos-jak-odzyskac-glos-domowe-sposoby,87331.html
- [2] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/179691,dysfonia
- [3] https://admed.org.pl/blog/dysfonia-przyczyny-objawy-i-leczenie
- [4] https://www.i-apteka.pl/Czym-moze-byc-spowodowana-utrata-glosu-alergia-czy-dolegliwosciami-gardla-blog-pol-1599827767.html
- [6] https://otolaryngolodzy24.pl/bezglos-czyli-afonia-przyczyny-objawy-i-metody-leczenia-afonii/
- [7] https://otolitum.pl/laryngologia/c/zaburzenia-glosu
- [8] https://www.cmpromed.pl/dysfonia-zanik-glosu-przyczyny-i-leczenie/
- [9] https://www.aptekarosa.pl/blog/article/650-jak-szybko-odzyskac-glos-sprawdzone-metody-na-chrypke-i-dysfonie.html
- [10] https://gemini.pl/poradnik/artykul/zaburzenia-glosu-objawy-i-leczenie/
CentrumLaryngologiczne.pl to czołowy polski portal medyczny poświęcony zdrowiu górnych dróg oddechowych. Specjalizujemy się w przekazywaniu rzetelnej wiedzy laryngologicznej w przystępnej formie, łącząc najnowsze osiągnięcia nauki z praktycznymi potrzebami pacjentów.