Rany w nosie od czego najczęściej się pojawiają?

Rany w nosie są dolegliwością, która dotyka znaczną część populacji. Najczęściej pojawiają się w wyniku urazów mechanicznych, przewlekłego stosowania leków, a także chorób ogólnoustrojowych. W artykule wyjaśniamy od czego najczęściej pojawiają się rany w nosie oraz jakie czynniki wpływają na ich powstawanie.

Najczęstsze przyczyny ran w nosie

Najpowszechniejszym powodem ran w nosie są urazy mechaniczne, w tym głównie dłubanie w nosie, uderzenia oraz następstwa zabiegów chirurgicznych[1][2]. Obrażenia te skutkują uszkodzeniem błony śluzowej, które sprzyja powstawaniu nadżerek i krwotoków. Około 60% ludzi przynajmniej raz w życiu doświadcza krwawienia z nosa, które często ma związek z uszkodzeniami śluzówki lub chrząstki[1].

Kolejnym istotnym czynnikiem są choroby układu krążenia – zwłaszcza nadciśnienie tętnicze i miażdżyca. Powodują one zwiększone ciśnienie w naczyniach błony śluzowej nosa, prowokując pęknięcia i rany[1][4]. Należy również zwrócić uwagę na skazy krwotoczne, stany zapalne, nowotwory oraz ubytki i zaniki błony śluzowej przegrody nosowej, które predysponują do powstawania uszkodzeń i krwawień[4].

Do rzadziej diagnozowanych, lecz istotnych przyczyn zalicza się czynniki autoimmunologiczne, metaboliczne i zakaźne, m.in. stany grzybicze, gruźlicę czy choroby kolagenowe[2][3]. Choroby te prowadzą do osłabienia śluzówki, co znacznie obniża jej odporność na urazy. Przewlekłe stany zapalne również nasilają ryzyko uszkodzenia, nie tylko przez mechanizmy chorobowe, ale też wskutek częstego wydmuchiwania nosa, stosowania chusteczek czy leków[1][3].

Rany w nosie a nadużywanie substancji drażniących

Nadużywanie kropli do nosa oraz innych substancji drażniących jest jedną z kluczowych przyczyn powstawania ran i nadżerek w nosie[3]. Leki obkurczające naczynia prowadzą do zaniku i wysuszenia błony śluzowej, co ułatwia powstawanie nadżerek, a w dłuższej perspektywie – perforacji przegrody nosowej[3]. Nadużywanie kokainy oraz innych środków chemicznych działa drażniąco na śluzówkę i sprzyja jej uszkodzeniu[2][3].

Proces ten pogłębia się wskutek przewlekłego stosowania leków donosowych, co powoduje atrofie i znacznie utrudnia naturalne gojenie się nawet drobnych uszkodzeń[3]. Zjawisko to jest istotnym problemem szczególnie u pacjentów przewlekle leczących infekcje górnych dróg oddechowych oraz alergie.

Związek ran w nosie z perforacją przegrody nosowej

Szczególnie narażona na powstawanie ran i poważniejszych ubytków jest przegroda nosowa. W przypadku urazów mechanicznych, zamknięcia dopływu krwi lub obustronnych uszkodzeń, może dojść do perforacji – czyli powstania ubytku w chrząstce przegrody nosowej[2]. W 39% przypadków to właśnie urazy nosa i twarzy są przyczyną perforacji[2].

Proces powstawania rany zaczyna się zazwyczaj od mechanicznego uszkodzenia śluzówki, prowadzi do miejscowego zapalenia, a brak odpowiedniej regeneracji lub krążenia krwi sprzyja pogłębieniu ubytku i przejściu w stan perforacji[2][3]. Nadużywanie środków obkurczających, kokainy oraz miejscowych leków stanowi istotny czynnik ryzyka[3].

Znaczenie czynników ogólnoustrojowych

Krwawienia z nosa oraz rany mogą być efektem nie tylko czynników miejscowych, ale również ogólnoustrojowych. Choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty czy ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń), zaburzenia krzepliwości i infekcje (np. gruźlica, zakażenia grzybicze) powodują zwiększoną podatność błony śluzowej nosa na uszkodzenia i krwawienia[2][3].

Statystyki pokazują, że choć większość krwotoków z nosa jest łagodna i nie wymaga specjalistycznej interwencji (tylko ok. 10% przypadków wymaga pomocy lekarskiej), to współistnienie chorób przewlekłych zwiększa zagrożenie powikłaniami oraz ryzykiem powstania trudno gojących się ran[1].

Najczęstsze miejsca powstawania ran i krwawień w nosie

Źródłem większości krwawień z nosa jest tzw. splot Kisselbacha, zlokalizowany na przednio-dolnym odcinku przegrody nosowej[4]. To właśnie w tym miejscu najczęściej dochodzi do powstawania drobnych ran na tle urazowym bądź zapalnym. Stan śluzówki tej okolicy jest podatny na wpływ czynników zewnętrznych i systemowych, dlatego też szczególnie ważna jest świadoma profilaktyka i unikanie drażniących czynników[1][4].

Podsumowanie

Najczęstszym powodem ran w nosie są urazy mechaniczne, przewlekłe stosowanie substancji drażniących oraz współistniejące choroby ogólnoustrojowe wpływające na kondycję błony śluzowej i przegrody nosowej[1][2][3][4]. Długotrwała ekspozycja na czynniki drażniące oraz zaburzenia krzepliwości sprzyjają nie tylko powstawaniu ran, ale i poważniejszych powikłań, takich jak perforacja przegrody nosowej. Świadomość czynników ryzyka i prawidłowa higiena nosa mogą zmniejszyć częstość występowania tych dolegliwości.

Źródła:

• [1] https://forumleczeniaran.pl/przyczyny-i-pierwsza-pomoc-przy-krwotoku-z-nosa/
• [2] https://www.czytelniamedyczna.pl/6634,perforacja-przegrody-nosa-nowe-metody-leczenia.html
• [3] https://www.mml.com.pl/uslugi/laryngologia/operacja-plastyczna-i-korekcja-nosa/leczenie-perforacji-przegrody-nosa/
• [4] https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/82826,przyczyny-krwawien-z-nosa