Zapalenie krtani to jedna z najczęściej diagnozowanych infekcji górnych dróg oddechowych, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym. Zazwyczaj objawia się chrypką, utratą głosu, suchym kaszlem oraz bólem w obrębie gardła i szyi, a u dzieci może prowadzić do poważnej duszności wymagającej hospitalizacji. W artykule szczegółowo wyjaśniamy, czym jest zapalenie krtani i jakie daje objawy, bazując na najnowszych doniesieniach medycznych i opinii ekspertów.
Definicja i najważniejsze mechanizmy zapalenia krtani
Zapalenie krtani to stan zapalny obejmujący błonę śluzową krtani – narządu umiejscowionego pomiędzy gardłem a tchawicą, istotnego zarówno dla wytwarzania głosu, jak i ochrony dolnych dróg oddechowych przed ciałami obcymi [5]. Najczęściej przyczyną zapalenia są infekcje wirusowe, lecz możliwa jest także etiologia bakteryjna, alergiczna lub związana z działaniem czynników drażniących (np. dym tytoniowy, zanieczyszczenia powietrza) [1][2]. Choroba występuje w postaci ostrej (trwającej do 2 tygodni) oraz przewlekłej (utrzymującej się powyżej 3 tygodni) [5].
W obrębie krtani znajdują się struny głosowe, których obrzęk leży u podłoża większości objawów takich jak: zaburzenie głosu, szczekający kaszel czy ból przy mówieniu [1][2]. U dzieci ryzyko gwałtownego zwężenia dróg oddechowych, czyli tzw. ostre podgłośniowe zapalenie krtani (krup), sprawia, że jest to schorzenie potencjalnie groźne [4]. Objawy alarmowe, jak obrzęk z dusznością i świstem wdechowym (stridor), wymagają natychmiastowej interwencji medycznej [2][3].
Główne przyczyny i czynniki ryzyka
Najczęstsza przyczyna to zakażenia wirusowe, głównie rhinovirusy i wirusy paragrypy [1][5]. Infekcje bakteryjne występują rzadziej i są częściej powikłaniem procesu wirusowego [1]. Zapalenie krtani może też być następstwem działania czynników środowiskowych, takich jak palenie tytoniu, ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza, urazy, jak również alergie czy refluks żołądkowo-przełykowy [1][7]. U dzieci i alergików obrzęk może być bardziej nasilony ze względu na specyficzną budowę dróg oddechowych i większą reaktywność błony śluzowej [7].
Do dodatnich czynników ryzyka należą przewlekła ekspozycja na kurz, dym, głośna praca zawodowa i inne czynniki drażniące [1][7]. Częstość zachorowań wyraźnie wzrasta sezonowo, głównie jesienią i zimą, a osoby z chorobami przewlekłymi dróg oddechowych są bardziej podatne na ciężkie postacie choroby [5].
Jakie są typowe objawy zapalenia krtani?
Główne objawy to chrypka, utrata głosu, suchy kaszel (często określany jako szczekający), drapanie i ból gardła, a także ból w przednio-środkowej części szyi [1][2][5]. Dodatkowo, pojawiają się trudności lub ból podczas połykania, a czasami uczucie pieczenia i potrzeba chrząkania [1][2].
U dzieci przebieg może być gwałtowny i cięższy, przez wzgląd na wąskość podgłośni – nawet niewielki obrzęk może doprowadzić do istotnego zwężenia dróg oddechowych, wywołując duszność lub świst krtaniowy (stridor) [4][6]. W przypadkach przewlekłych, typowa jest utrzymująca się chrypka, pieczenie i poczucie męczliwości głosu, która trwa dłużej niż 3 tygodnie [1][5]. Możliwe są także nawracające epizody zanikania głosu, chrząkanie oraz zmęczenie podczas mówienia [1][5].
Do objawów alarmowych należą: narastająca duszność, świst wdechowy (stridor), trudności w oddychaniu, które wymagają pilnej konsultacji lekarskiej i często hospitalizacji (szczególnie u dzieci) [2][3][4].
Diagnostyka i rozpoznanie zapalenia krtani
W zdecydowanej większości przypadków diagnoza opiera się na wywiadzie lekarskim oraz badaniu przedmiotowym, podczas którego lekarz ocenia zarówno objawy, jak i wygląd gardła i krtani [4][5]. Przy podejrzeniu poważniejszego przebiegu może zostać przeprowadzona laryngoskopia pozwalająca na ocenę stopnia obrzęku i wykluczenie innych schorzeń [4]. U dzieci z cięższym przebiegiem wykonuje się także pomiar saturacji oraz badania kontrolne pod kątem niedotlenienia [4]. W diagnostyce przewlekłych postaci zapalenia zwraca się uwagę na powiązania z alergią, astmą, czynnikami środowiskowymi oraz refluksem żołądkowo-przełykowym [7].
Najczęstsze powikłania i rokowanie
U dzieci poważnym powikłaniem może być nagła duszność, a w rzadkich przypadkach konieczność intubacji z powodu narastającego obrzęku krtani [4][6]. Przewlekłe zapalenie krtani niesie za sobą ryzyko trwałego zaburzenia głosu – w wyniku przerostu lub zaniku błony śluzowej czy nawet patologii nowotworowych [7].
Rokowanie w typowych postaciach ostrych jest na ogół dobre: objawy ustępują samoistnie w ciągu 1–2 tygodni, przy przestrzeganiu zaleceń higienicznych i odpoczynku głosowego [5]. Przewlekłe utrzymywanie się dolegliwości jest sygnałem do szerszej diagnostyki [1].
Podsumowanie – kluczowe informacje o zapaleniu krtani
Zapalenie krtani to częsta choroba, dotycząca zarówno dzieci jak i dorosłych, powstająca głównie na tle wirusowym. Objawy takie jak chrypka, utrata głosu, suchy kaszel, ból gardła i duszność należą do najbardziej charakterystycznych [1][2][5]. Najcięższy przebieg występuje u dzieci, zwłaszcza z powodu budowy ich dróg oddechowych [4][6]. Nowoczesne podejście do diagnostyki i leczenia zakłada wykluczanie poważnych powikłań, monitorowanie przebiegu oraz analizę czynników ryzyka, takich jak alergia czy ekspozycja na drażniące substancje [7]. Rokowania są dobre, lecz przypadki przewlekłe wymagają głębszego rozpoznania i korekty stylu życia [1][5][7].
Źródła:
- https://millemedica.pl/blog/zapalenie-krtani/
- https://diag.pl/pacjent/artykuly/zapalenie-krtani-co-prowadzi-do-rozwoju-tej-choroby/
- https://otolaryngolodzy24.pl/zapalenie-krtani-u-doroslego/
- https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/zapalenie-krtani-jakie-sa-jego-objawy/
- https://carolina.pl/aktualnosci/zapalenie-krtani-przyczyny-objawy-leczenie/
- https://www.cefarm24.pl/czytelnia/zdrowie/choroby-i-terapie/zapalenie-krtani-jak-je-wyleczyc-i-czy-moze-byc-grozne/
- https://podyplomie.pl/medycyna/33685,ostre-podglosniowe-i-nadglosniowe-zapalenie-krtani
CentrumLaryngologiczne.pl to czołowy polski portal medyczny poświęcony zdrowiu górnych dróg oddechowych. Specjalizujemy się w przekazywaniu rzetelnej wiedzy laryngologicznej w przystępnej formie, łącząc najnowsze osiągnięcia nauki z praktycznymi potrzebami pacjentów.