Czy zatoki zarażają innych podczas infekcji?

Czy zatoki zarażają innych podczas infekcji? To jedno z najczęściej zadawanych pytań w sezonie przeziębień i grypy. Już na wstępie warto podkreślić: zapalenie zatok samo w sobie nie jest chorobą zaraźliwą. Jednak w przypadku infekcji, zwłaszcza wywołanych wirusami, możliwe jest przenoszenie patogenów na inne osoby drogą kropelkową [1][2][4].

Zapalenie zatok – charakterystyka i przyczyny

Zapalenie zatok oznacza stan zapalny błony śluzowej zatok przynosowych. Jego etiologia jest różnorodna – to schorzenie może mieć podłoże wirusowe, bakteryjne lub alergiczne [1][2][4]. Istotne jest, że zatoki przynosowe nawilżają oraz chronią drogi oddechowe przed drobnoustrojami, dlatego ich anatomia sprzyja rozwojowi zakażeń [3].

Zakażenie zwykle rozpoczyna się od wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych. Ta faza charakteryzuje się objawami takimi jak wodnisty katar, niedrożność nosa czy kichanie i jest wysoce zakaźna [1][4]. W dalszym przebiegu choroby może dojść do bakteryjnego nadkażenia, które jednak rzadziej przenosi się między ludźmi [2].

Zaraźliwość w zależności od fazy choroby

Zaraźliwość zapalenia zatok ściśle zależy od etapu infekcji oraz jej przyczyny. W początkowym okresie, gdy dominuje infekcja wirusowa, wydzielina zawiera duże ilości wirusów, które mogą być przenoszone przez kaszel, kichanie czy mówienie [1][9]. Okres zakaźności trwa zazwyczaj od fazy wylęgania wirusa do momentu ustąpienia ostrych objawów – średnio 5-7 dni [9].

W kolejnej, powirusowej fazie choroby, kiedy w wydzielinie dominuje śluz o większej gęstości i choroba utrzymuje się bez obecności czynników zakaźnych, ryzyko zarażenia innych jest bardzo niewielkie lub nie występuje [1].

Bakteryjne zapalenie zatok zwykle występuje jako powikłanie po 4-5 dniach trwania infekcji wirusowej i dotyczy przede wszystkim przypadków z utrzymującymi się objawami przez ponad 2 tygodnie [2]. Bakterie odpowiedzialne za ten stan są przenoszone rzadziej – nie sam proces zapalny, ale jedynie patogeny mogą sporadycznie trafić do organizmu drugiej osoby [2][6][8].

Drogi przenoszenia patogenów a zaraźliwość

Przenoszenie infekcji z osoby z zapaleniem zatok następuje głównie drogą kropelkową. Wydzielina z nosa oraz gardła w fazie wirusowej może być nośnikiem drobnoustrojów, dlatego kichanie, kaszel czy nawet rozmowa są okazją do rozprzestrzenienia wirusów [1][2][4].

Istotne jest rozróżnienie: stan zapalny zatok jako taki nie jest zaraźliwy – zakaźne są wyłącznie patogeny obecne w wydzielinie. W przewlekłym zapaleniu zatok, często związanym z problemami anatomicznymi nosa lub czynnikami alergicznymi, nie dochodzi do zakażenia innych osób [3][5][7].

Znaczenie objawów i typowych przypadków klinicznych

Objawy zapalenia zatok obejmują m.in. ból głowy, zatkany nos, ropną lub śluzową wydzielinę. Należy pamiętać, że przewlekłe postaci schorzenia występują głównie u osób z predyspozycjami anatomicznymi i rzadko są źródłem zakażenia – dominującą rolę mają tu czynniki lokalne, a nie obecność drobnoustrojów [5][7].

Zaraźliwość jest natomiast najważniejsza w pierwszej, wirusowej fazie ostrego zapalenia. Wraz z przekształcaniem się wydzieliny i przejściem infekcji do fazy przewlekłej bądź powirusowej, potencjał zarażenia zanika [1][4].

Podsumowanie: czy zatoki zarażają innych podczas infekcji?

Podsumowując: samo zapalenie zatok nie jest zakaźne [1][2][4]. Zarażać mogą jedynie wirusy i niektóre bakterie wywołujące infekcję zatok, zwłaszcza w ostrej fazie choroby [2][6]. Kiedy infekcja staje się przewlekła lub nabiera cech powirusowych, jej potencjał zarażania maleje praktycznie do zera. Kluczowe dla ochrony otoczenia jest zachowanie higieny, szczególnie podczas kichania i kaszlu w trakcie trwania pierwszych dni objawów [1][4][9].

Źródła:

1. https://www.resperomyrtol.pl/artykuly/czy-zapalenie-zatok-jest-zarazliwe/
2. https://dimedic.eu/pl/wiedza/czy-zapalenie-zatok-jest-zarazliwe-bakteryjne-i-wirusowe
3. https://www.aptekarosa.pl/blog/article/1111-czego-unikac-przy-infekcjach-zatok-i-jak-dbac-o-zatoki-przynosowe-w-domowym-zaciszu.html
4. https://www.resperomyrtol.pl/zapalenie-zatok/infekcja/
5. https://apteline.pl/artykuly/zapalenie-zatok-czy-przeziebienie-jak-je-odroznic
6. https://receptomat.pl/post/za/bakteryjne-a-wirusowe-zapalenie-zatok
7. https://www.medicare.pl/artykuly/zapalenie-zatok-odpowiadamy-na-najczestsze-pytania-pacjentow.html
8. https://carolina.pl/aktualnosci/zapalenie-zatok/
9. https://www.tantumverde.pl/blog/jak-dlugo-zarazamy-wirusem-przeziebienia/