Podczas lotu samolotem osoby z zapaleniem ucha są szczególnie narażone na silny dyskomfort i ból. Kluczową przyczyną tych objawów są nagłe zmiany ciśnienia w kabinie, które mogą prowadzić do niebezpiecznych powikłań, jeśli ucho jest chore lub niedrożne [1][2][3][4]. Najważniejsze metody zapobiegania tym dolegliwościom obejmują wyrównywanie ciśnienia przez przełykanie, ziewanie, stosowanie zatyczek do uszu oraz unikanie lotów przy aktywnej infekcji ucha [1][3][4].
Przyczyny dyskomfortu w uchu podczas lotu samolotem
Silny ból i uczucie zatkania ucha w trakcie podróży lotniczej wynikają z gwałtownej różnicy ciśnienia między uchem środkowym a otoczeniem. Najbardziej odczuwalne jest to podczas startu i lądowania samolotu, gdy zmiany ciśnienia są najbardziej gwałtowne [1][2][3]. Trąbka Eustachiusza powinna wtedy wyrównać ciśnienie, ale jej zablokowanie – spowodowane infekcją, przeziębieniem lub obecnością woskowiny – uniemożliwia ten mechanizm. Powoduje to napięcie błony bębenkowej, ból, a w skrajnych przypadkach może dojść do jej uszkodzenia [2][3][4].
Infekcje ucha, zwłaszcza wysiękowe lub ostre zapalenie ucha, silnie zwiększają ryzyko urazu. Gromadzenie się płynu w jamie bębenkowej podczas zapalenia blokuje przepływ powietrza przez trąbkę Eustachiusza, co uniemożliwia wyrównanie ciśnień i sprzyja rozwojowi powikłań [1][4].
Ryzyko i konsekwencje lotu przy zapaleniu ucha
Lot samolotem podczas aktywnego stanu zapalnego w uchu jest przeciwwskazany. W takich przypadkach gwałtowne zmiany ciśnienia mogą występować nie tylko z większą intensywnością, ale i skutkować perforacją błony bębenkowej, barotraumą lub nasileniem objawów [1][4]. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z wysiękowym zapaleniem ucha, gdzie obecność płynu w uchu środkowym dodatkowo ogranicza możliwość wyrównywania ciśnienia [4].
Szacuje się, że nawet ponad 50% osób podróżujących samolotem podczas infekcji górnych dróg oddechowych doświadcza nasilenia bólu ucha z powodu zwężenia lub zatkania trąbki Eustachiusza [2][4]. Bez wyeliminowania stanu zapalnego podjęcie podróży drogą lotniczą wiąże się z ryzykiem poważnych komplikacji [1][4].
Jak skutecznie unikać bólu i dyskomfortu przy zapaleniu ucha
Najważniejszym krokiem przed planowanym lotem jest wyleczenie wszelkich infekcji dróg oddechowych i uszu. Drożność trąbki Eustachiusza powinno się zapewnić również przez usunięcie woskowiny zalegającej w przewodzie słuchowym [1][4].
Dla osób zdrowych lub z niewielkimi dolegliwościami skuteczne okazują się mechaniczne metody wyrównywania ciśnienia. Przełykanie śliny, częste ziewanie i żucie gumy pobudzają czynność mięśni otwierających trąbkę Eustachiusza, co pozwala na samoistne wyrównanie różnicy ciśnień [1][3]. Stosowanie tych metod pozwala na zminimalizowanie objawów aż u 70–80% pasażerów podatnych na dyskomfort [1][3].
Dodatkową ochronę zapewniają specjalne zatyczki do uszu, które ograniczają szybkość zmian ciśnienia i pozwalają organizmowi na łagodniejsze dostosowanie się do nowych warunków [1][3]. Tego typu rozwiązania są szczególnie polecane osobom z nawracającymi problemami podczas podróży lotniczych.
Rola trąbki Eustachiusza w zapobieganiu problemom podczas lotu
Sprawnie działająca trąbka Eustachiusza kluczowo decyduje o komforcie podróży samolotem. To ona odpowiada za przepuszczenie powietrza między uchem środkowym a otoczeniem, umożliwiając wyrównanie ciśnień przy zmianie wysokości [3]. Zablokowanie jej przez infekcję, obrzęk śluzówki czy niedrożność mechaniczną prowadzi do nasilonych, trudnych do opanowania objawów bólowych [2][3].
Sprawność tego mechanizmu tłumaczy, dlaczego osoby z drożną trąbką Eustachiusza praktycznie nie odczuwają dyskomfortu podczas lotu, a u tych z jej upośledzoną funkcją nawet niewielka zmiana ciśnienia powoduje silny ból [1][4].
Zalecenia przed podróżą lotniczą
Przed planowaną podróżą samolotem należy:
- Leczyć wszelkie infekcje ucha i dróg oddechowych przed lotem, unikając latania w ostrej fazie zapalenia [1][4]
- Usunąć woskowinę z przewodu słuchowego, aby zapewnić drożność trąbki Eustachiusza [1][4]
- Przed startem i lądowaniem stosować przełykanie, ziewanie, żucie gumy lub specjalistyczne zatyczki do uszu [1][3]
- W przypadku przewlekłych problemów z uszami skonsultować się z otolaryngologiem przed lotem [4]
Nowoczesne samoloty, choć wyposażone w systemy regulacji ciśnienia, nie eliminują w pełni problemu – szczególnie narażone na dyskomfort pozostają osoby ze schorzeniami ucha [1].
Podsumowanie
Unikanie dyskomfortu przy zapaleniu ucha podczas podróży samolotem wymaga przede wszystkim zadbania o zdrowie ucha i drożność trąbki Eustachiusza. Leczenie infekcji, mechaniczne wyrównywanie ciśnień oraz profilaktyczne stosowanie zatyczek do uszu skutecznie chronią przed bólem i powikłaniami [1][2][3][4]. W przypadku ostrych infekcji lub wysięku zalecane jest przełożenie podróży lub konsultacja medyczna przed lotem.
Źródła:
- [1] https://www.amplifon.com/pl/o-nas/blog/bol-ucha-w-samolocie
- [2] https://mml.com.pl/bol-ucha-a-lot-samolotem/
- [3] https://carolina.pl/aktualnosci/zatkane-uszy-po-locie-samolotem-kiedy-nalezy-udac-sie-do-lekarza/
- [4] https://orangeparking.pl/blog/zapalenie-ucha-a-lot-samolotem-przeciwwskazania-porady/
CentrumLaryngologiczne.pl to czołowy polski portal medyczny poświęcony zdrowiu górnych dróg oddechowych. Specjalizujemy się w przekazywaniu rzetelnej wiedzy laryngologicznej w przystępnej formie, łącząc najnowsze osiągnięcia nauki z praktycznymi potrzebami pacjentów.